Historia

WASIFU WA HALMASHAURI

1.0 Utangulizi 

Wilaya ya Kakonko ilianzishwa kwa tangazo la Serikali GN. 287 ya mwaka 2011 baada ya kugawa Wilaya ya Kibondo na kuunda Wilaya ya Kibondo na Kakonko. Halmashauri ya Wilaya ya Kakonko ilianzishwa tarehe 08/3/2013 na kutangazwa katika gazeti la Serikali kwa GN.42. Aidha ilizinduliwa na aliyekuwa Mkuu wa Mkoa wa Kigoma Luteni Kanali (Mst) Issa Saleh Machibya tarehe 19 Agosti, 2013 katika ukumbi wa Jumba la Maendeleo Kibondo.

Makao Makuu ya Halmashauri ya Wilaya yapo katika mji wa Kakonko uliopo umbali wa Km 48 Kaskazini mwa mji wa Kibondo katika barabara kuu ya Kigoma – Mwanza.

 

1.1 Jiografia ya Mahali ilipo Wilaya

Wilaya ya Kakonko ni mojawapo ya Wilaya 6 za Mkoa wa Kigoma. Wilaya ipo upande wa kaskazini mwa mkoa wa Kigoma na inapakana na Wilaya ya Ngara na Biharamulo (Mkoa wa Kagera) kwa upande wa Kaskazini na Magharibi inapakana na Jamhuri ya Burundi, Kusini inapakana na Wilaya ya Kibondo, Mashariki hadi Kaskazini Mashariki inapakana na Wilaya ya Bukombe (Mkoa wa Geita).

1.2 Ukubwa wa Wilaya

Wilaya ya Kakonko ina ukubwa wa kilometa za mraba 7,715.05 na eneo lililopo ndani ya mamlaka ya vijiji ni Km za mraba 2,041.03 sawa na 26.5% na eneo la msitu wa hifadhi ni Km za mraba 178.65 sawa na 2.3%. Wilaya ina km za mraba 1,084.2 za ardhi inayofaa kwa kilimo sawa na 14.1%, hata hivyo ardhi inayolimwa ni km za mraba 671.8 sawa na 62% ya ardhi inayofaa kwa kilimo, Aidha Wilaya ina kilometa za mraba 806.4 ya ardhi ya malisho sawa na 10.5%. 

Hifadhi ya akiba ya wanyamapori ya Moyowosi (Moyowosi Game Reserve) na Msitu wa Hifadhi ya Wilaya (Buyungu Local Authority Forest Reserve) una ukubwa wa kilometa za mraba 624.9 sawa na asilimia 8.1 na Maeneo yanayobaki ni ya makazi, huduma za jamii, milima na maji.

1.3 Idadi ya Watu na Shughuli za Kiuchumi

Kwa mujibu wa sensa ya watu na makazi ya mwaka 2012 Wilaya ilikuwa ina jumla ya watu 167,555; Wanaume 81,417 na wanawake 86,138. Kwa mujibu wa Ofisi ya Taifa ya Takwimu, kufikia mwaka 2021 Wilaya ya Kakonko inakadiriwa kuwa na Watu 230,955 ikiwa ni Wanaume 113,504 na wanawake 117,451 ikiwa ni wastani wa 2.4% ya ongezeko la watu kwa mwaka na jumla ya kaya 51,933 ambapo kaya 43,105 (82.6%) hujishughulisha na kilimo na kaya 8,828 (17.4%) ni wafugaji wa wanyama, nyuki na samaki, biashara ndogo ndogo, ufundi na utunzaji wa mazingira.

1.4: Hali ya Hewa

Hali ya hewa ni nyuzi joto kati ya 15⁰C hadi 22⁰C na hupata mvua kati ya 800mm hadi 1,900mm kwa mwaka kuanzia Oktoba hadi mwisho wa Mei.

 

2.0 Sekta ya Utawala

Wilaya ya Kakonko ina jumla ya Tarafa tatu (3) ambazo ni Nyaronga, Kasanda na Kakonko ambazo zina jumla ya Kata kumi na tatu (13), vijiji 44 na Vitongoji 355.

Utawala bora na uwajibikaji ni mojawapo ya maeneo muhimu yanayopewa kipaumbele na Serikali kupitia Ilani ya uchaugzi ya CCM ya mwaka 2020-2025, Dira ya maendeleo ya Taifa 2025, Mkakati wa Maendeleo Endelevu (SDG) na Mpango wa Tatu wa Maendeleo wa Taifa wa miaka mitano (2021/2022 – 2025/2026).

Kero na malalamiko mbalimbali ya wananchi hutatuliwa kupitia Ofisi za Wenyeviti na Watendaji wa Vijiji, Waheshimiwa Madiwani na Watendaji wa Kata, Mkurugenzi Mtendaji, Ofisi ya Mwenyekiti wa Halmashauri na Ofisi ya Mkuu wa Wilaya.

Aidha Halmashauri ina dawati maalumu linaloshughulikia malalamiko mbalimbali yanayoletwa dhidi ya Halmashauri au Watendaji wake na kufanya ufuatiliaji kuhakikisha kila lalamiko la mwananchi linatatuliwa au kuelekezwa kwenye mamlaka inayohusika. Baadhi ya malalamiko ama kero ni kama Migogoro ya Ardhi, Migogoro ya unyanyasaji wa Kijinsia na mingine. Kero nyingi hutatuliwa kupitia dawati la malalamiko kwa kuwasiliana ama kushirikiana na wahusika wa maeneo au idara husika. Pia masanduku ya maoni yamewekwa katika Ofisi ili kubaini kero mbalimbali na kuzipatia ufumbuzi mapema.

2.1 Hali ya Watumishi katika Halmashauri 

Hali ya watumishi katika miaka miwili iliyopita hadi sasa ni kama inavyoonekana kwenye jedwali hapa chini. Kwa sasa Halmashauri inauhitaji wa watumishi 1958 sawa na 50% kama ifuatavyo;

Mwaka	Mahitaji	Waliopo	Upungufu	Upungufu %
2020/2021	1958	951	1,007	49%
2021/2022	1958	988	970	50%

Chanzo: Idara ya Utawala na Utumishi

2.2 Watumishi wapya walioajiriwa katika kipindi cha miaka miwili .

Katika Kipindi cha miaka 2 Halmashauri imefanikiwa kupata ajira mpya kwa Kada tofauti tofauti kama mchanganuo ufuatao unavyoonesha:

Mwaka	Idadi ya Watumishi walioajiriwa	Idara ya Utawala	Idara ya Afya	Idara ya Elimu Msingi	Idara ya Elimu Sekondari	Idara ya Ujenzi
2020/2021	34	1	0	17	16	0
2021/2022	49	0	23	17	8	1

Halmashauri imekuwa ikitenga katika bajeti kwa ajili ya ajira mpya kwa kila mwaka wa fedha ili kuhakikisha Halmashauri iweze kupata watumishi wa kutosha ili kuweza kutoa huduma nzuri kwa wananchi.

 

2.3 Ujenzi wa nyumba za Watumishi

Halmashauri imefanikiwa kukamilisha ujenzi wa Nyumba ya Mkurugenzi Mtendaji na inaendelea na ujenzi wa nyumba 2 za Wakuu wa Idara ambapo hadi kufikia  mwezi Septemba  2022 ujenzi wa nyumba mbili za wakuu wa idara umefikia hatua ya umaliziaji kwa ujenzi wa  nyumba ya kwanza (moja) na hatua ya msingi kwa nyumba ya pili.

2.4 Ujenzi wa Majengo ya Utawala

 

Katika kipindi cha 2019/2020 hadi 2021/2022 Halmashauri imeendelea na ujenzi wa jengo la utawala awamu ya III ambapo hadi kufikia Sept 2022 ujenzi upo hatua za mwisho za umaliziaji.

2.5 Mkakati wa kuwabakiza watumishi

Halmashauri ameandaa mkakati wa kuwabakiza watumishi ili kupunguza idadi ya watumishi wanaohama kwa kufanya yafuatayo:

 

2.5.1 Kutoa motisha kwa watumishi wapya na waliopo.

Kuwepo kwa malazi, chakula na viburudisho wakati wa mapokezi.

Kuwepo kwa mapokezi na usafiri kutoka stendi kuu ya wilaya ya Kakonko.

Uwepo wa nyaraka mbalimbali zinazohusiana na ajira.

Watumishi wapya Kupewa vifaa vya kuanzia kazi kama vile magodoro na mitungi midogo ya gesi.

Matumizi ya lugha nzuri kwa watumishi wapya wakati wa mapokezi.

Fedha za kujikimu kwa watumishi wapya itolewe kwa wakati.

Masuala yahusuyo mishahara yashughulikiwe kwa wakati.

Kutengeneza mazingira rafiki ya upatikanaji wa viwanja vya makazi kwa kuwapunguzia kuanzia aslimia 20-30; iliwahamasike kujenga nyumba zao na hatimaye wayafanye makazi yao ya Kakonko kuwa ya kudumu.

Kuwepo kwa usafiri wa kuwapeleka watumishi wapya kwenye vituo vyao vya kazi.

Mwajiri kutoa lori kwa watumishi wanaojenga ili wao wagharimie mafuta wakati wa kusomba vifaa vyao vya ujenzi.

• Mwajiri kujenga hosteli/Nyumba ya kulala wageni ya biashara kwaajili ya kuiingizia Halmashauri mapato ambapo pia itatumika kuwapokelea watumishi wapya.

Watumishi waliopo.

• Kujengwa kwa kituo cha kujisomea (Resource centre).

Kutolewa kwa mikopo nafuu.

Kutengeneza mazingira rafiki kati ya watumishi na jamii inayowazunguka kwa kuwepo kwa kikosi kazi maalum kitakachozunguka wilaya nzima.

Kuboresha utoaji wa huduma/utoaji wa huduma kwa wakati.

Kuwepo kwa mabonanza mbalimbali ya michezo ili kuondoa ombwe lililopo kati ya watumishi wa makao makuu na wale waliopo kwenye vituo vya kutolea huduma.

Kuboresha miundo mbinu katika vituo vya kutolea huduma mfano nyumba za kuishi.

Kutengeneza mazingira rafiki ya upatikanaji wa viwanja vya makazi.

Kuwatambua watumishi wanaofanya vizuri katika kazi zao na kuwapa motisha mbalimbali kama vile kupelekwa sehemu za utalii na kupewa madaraka.

Mkurugenzi aandae usafiri wa kwenda na kurudi makao makuu ya Halmashauri kwaajili ya watumishi wa makao makuu.

Mwajiri alipe kwa wakati stahiki za uhamisho kwa watumishi wanaohama vituo ndani ya Halmashauri na wale wanaohamia kutoka nje ya Halmashauri.

Mwajiri kuwapunguzia watumishi bei za viwanja ili wahamasike kujenga nyumba zao na hatimaye wayafanye makazi yao ya Kakonko kuwa ya kudumu.

Mwajiri kutoa lori kwa watumishi wanaojenga ili wao wagharimie mafuta wakati wakusomba vifaa vyao vya ujenzi.

Mwajiri kujenga hosteli/Nyumba ya kulala wageni ya biashara kwaajili ya kuiingizia Halmashauri mapato ambapo pia itatumika kuwapokelea watumishi wapya.

Halmashauri kutengeneza maeneo mbalimbali ya starehe yatakayowafanya watumishi na familia zao kuwanasehemu za kupumuzika na kufurahi kama ilivyo miji mingine.

• Kutoa mafunzo kwa watumishi wanaotarajiwa kustaafu kazi kwa kuwapatia mbinu mbalimbali za namna ya kuishi baada ya kustaafu.

2.7 Uandikishaji wa Anwani za Makazi.

Wilaya ya Kakonko imetekeleza kikamilifu zoezi la uandikishaji wa Anwani za Makazi ambapo jumla ya nyumba 43,386 sawa na 100% ya malengo ya uandikishaji zimefikiwa na zoezi la uhakiki wa taarifa limekamilika. Zoezi la uwekaji wa namba za nyumba zilizotambuliwa limekamilika kwa asilimia 100 na zoezi la uwekaji wa majina ya Mitaa umekamilika. Zoezi hili limesaidia sana na kurahisisha utambuzi wa makazi na kufikiwa kwa urahisi tofauti na hapo awali. Jumla ya Sh.100,895,505.99 zimetumika   kutoka Serikali Kuu kwa ajili ya kuendesha zoezi na zimetumika.

3.0 Mapato

3.1 Mapato ya Halmashauri 

Vyanzo vikuu vya mapato katika Halmashauri ya Wilaya ya Kakonko ni kutoka Serikali kuu, Fedha za wadau wa maendeleo, mapato ya ndani na wahisani mbalimbali.

Halmashauri iliibua miradi miwili ya kimkakati ambayo ni soko la mpakani Muhange na Stendi ya mabasi Kakonko ili kuimarisha ukusanyaji wa mapato. Mradi wa soko umekamilika na mradi wa stendi unaendelea kutekelezwa.

Mwenendo wa makusanyo ya mapato ya ndani kupitia vyanzo mbalimbali pamoja na mapokezi ya fedha za ruzuku toka Serikali Kuu kwa kipindi cha miaka mitatu kuanzia mwaka 2019/2020 hadi 202012022 kwa wastani ni ya kuridhisha kama inavyoonesha kwenye muhtasari hapa chini.

Mwaka	Bajeti Kiasi TZS	Makusanyo	Asilimia
2019/2020	697,681,000	693,455,000	99
2020/2021	1,031,933,256	842,746,697	82
2021/2022	1,038,636,000.00	1,069,058,023.00	103

       Chanzo: Taarifa ya fedha

 

3.2 Udhibiti wa matumizi ya Fedha za Serikali 

Halmashauri imeendelea kuzingatia Sheria, Taratibu na Kanuni katika matumizi ya fedha za Serikali. Kutokana na ripoti ya Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG) katika kipindi cha miaka mitatu (3) iliyopita Halmashauri imeweza kupata hati tofauti kama ifuatavyo:

Mwaka	Aina ya Hati
2019/2020	Hati ya kuridhisha
2020/2021	Hati yenye mashaka
2021/2022	Ukaguzi unaendelea

Chanzo; Ripoti ya Mdhibiti Na Mkaguzi Mkuu WA Hesabu za Serikali

Halmashauri ya Wilaya ya Kakonko inayo mikakati mbalimbali ya kuendelea kupata hati safi, ikiwa ni pamoja na:

Ukamilishaji wa utekelezaji wa shughuli na miradi ya maendeleo unaokwenda sambamba na upokeaji wa fedha na matumizi sahihi

Uandaaji wa hesabu kwa kufuata taratibu na kanuni za fedha.

4.0 Utekelezaji Sekta za Uzalishaji na Huduma  za  Kijamii 

4.1.0 Sekta ya Kilimo

Wilaya ya Kakonko ina eneo linalofaa kwa kilimo jumla ya Hekta 108,420.14 sawa na 14.1% ya eneo la Wilaya, kwa msimu wa 2019/2020 eneo limwa lilikuwa hekta 67,220.49 sawa na 61.9% ya ardhi inayofaa kwa kilimo, ambapo kwa msimu wa kilimo 2021/2022 eneo limwa limeongezeka na kufikia jumla ya Hekta 98,459.5 za mazao ya chakula na biashara sawa na ongezeko la 46.47%. Mazao yanayostawi na kulimwa ni pamoja na Mahindi, Maharage, Karanga, Migomba, Mpunga, Tumbaku, Pamba, Mtama, Kahawa, Alizeti, Mhogo, Viazi vitamu na Mazao ya bustani. Aidha Wilaya ina jumla ya wastani wa kaya za kilimo 43,105 ambazo ni sawa na 82.6% ya kaya 51,933 zilizopo Wilayani. Kilimo ni shughuli kuu ya uchumi kwa kiasi kikubwa na kinategemea mvua na umwagiliaji kwa kiasi kidogo.

4.1.1 Usalama wa Chakula (Mwaka 2022)

Katika kipindi cha miaka miwili 2020/2021 hadi 2021/2022 Wilaya ya Kakonko imevuna wastani wa mazao ya chakula kinachotosheleza mahitaji ya watu waliopo Wilayani na kubakiwa na ziada. Jedwali lifuatalo linaonesha mchanganuo wa mahitaji, mavuno na ziada kwa kipindi tajwa.

Mwaka	Mahitaji (Tani)	Mavuno (Tani)	Ziada (Tani)
2020/2021	70,965.08	191,875.35	120,910.27
2021/2022	76,374.51	157,746.82	81,372.31

           Chanzo: Idara ya Kilimo, Umwagiliaji na Ushirika

4.1.2 Pembejeo za Kilimo.

Hali ya upatikanaji wa pembejeo ni ya wastani kutokana na Kukosekana kwa Wafanyabiashara wakubwa wa pembejeo ndani ya Wilaya. Msimu wa mwaka 2019/2020 kulikuwa na wauzaji wadogowadogo 5 wa pembejeo za kilimo na kwa msimu wa 2021/2022 idadi imeongezeka na kufikia 7.

4.1.3 Miradi ya Kilimo.

Halmashauri inashirikiana na wadau wa maendeleo ya kilimo kupitia mashirika ya Enabel kwa Mradi wa SAKiRP na Mashirika ya Umoja wa Mataifa (FAO, WFP, UNCDF na ITC) kupitia Mradi wa Pamoja Kigoma (KJP) kuendeleza kilimo Wilayani. Kupitia Mpango huu, kwa msimu wa 2019/2020 hadi 2021/2022 jumla ya kata 10 za Gwanumpu, Gwarama, Kanyonza, Kasanda, Kakonko, Mugunzu, Katanga, Rugenge, Muhange na Kasuga zimenufaika kwa kuwapatia mafunzo juu ya Mbinu bora za kilimo, zana za kilimo, Kilimo hifadhi na kilimo kinachoendana na mabadiliko ya tabia nchi pamoja na ujenzi wa miundombinu ya kilimo (Kituo cha mazao Kabingo na Soko la Mpakani Muhange).

4.1.4 Umwagiliaji

Halmashauri ina jumla ya Skimu za Umwagiliaji 7 zenye eneo lililopimwa lenye ukubwa wa hekta 1,150. Aidha eneo linalolimwa ni hekta 935 na kuajiri wakulima 1,656. Pamoja na kuendelea na uzalishaji, miundombinu ya skimu hizi unaendelea kujengwa katika Skimu ya Gwanumpu. 

4.1.5 Ushirika.

Wilaya ina jumla ya vyama vya ushirika 15, ikiwa 12 ni vyama vya Msingi vya mazao na masoko (AMCOS) na 3 ni vyama vya msingi vya akiba na mikopo (SACCOS). Vyama hivyo vina jumla ya wanachama 1,336.

4.2 Sekta ya Mifugo na Uvuvi

4.2.1 Mifugo

Ufugaji unaofanywa ni ufugaji huria na ufugaji wa ndani kwa kiasi kidogo. Wilaya ina jumla ya hekta 80,640.2 za eneo la malisho ambazo zinapatikana katika maeneo ya Vijiji 44 vya Wilaya ya Kakonko yaliyotengwa kwa ajili ya kuchungia.  Kwa sasa Wilaya inakadiriwa kuwa na mifugo kama inavyoonesha kwenye jedwali hapa chini:-

Jedwali Na.  4: Idadi ya mifugo ndani ya Wilaya.

Idadi na Aina ya mifugo
Mwaka	Ng’ombe	Mbuzi	Kondoo	Nguruwe	Bata	Kuku	Mbwa	Paka	Punda
2019/2020	21,581	27,546	582	1,806	1,087	64,739	1,493	76	27
2020/2021	24,863	28,219	694	2,134	1,230	68,316	1,527	81	31
2021/2022	26,518	30,311	859	2,742	1,596	79,672	2,059	89	35

Chanzo: Idara ya Mifugo na Uvuvi.

Ujenzi na ukarabati wa miundombinu

 

Katika kipindi cha mwaka wa fedha 2019/2020 hadi 2021/2022, Halmashauri kwa kushirikiana na Wizara ya Mifugo na Uvuvi imefanikiwa kujenga majosho 7 ya Nyamtukuza, Nyakayenzi, Kihomoka, Gwarama, Nyabibuye, Luhuru na Kasanda kwa gharama ya jumla ya Sh.126,000,000.00 ambapo kila josho moja limegharimu Sh.18,000,000.00 kujengwa. Majosho matano 5 kati ya 7 yamekamilika na majosho ya Luhuru na Kasanda ujenzi wake unaendelea.

 

Utengaji wa maeneo ya malisho

 

Halmashauri imetenga eneo la malisho  ya mifugo katika vijiji saba (7) kati ya  Vijiji 44  lenye ukubwa wa hekta 15,338 katika Vijiji vya Kazilamihunda, Juhudi, Kabare, Gwarama, Rumashi, Nyabibuye na Churazo kwa  mipango wa matumizi bora ya Ardhi ya vijiji chini ya ufadhili wa shirika la Ubelgiji la Enabel

Kuimarika kwa Huduma za Ugani kwa Wafugaji.

Katika kipindi cha mwaka 2019/20220 hadi 2021/2022 Halmashauri imefanikiwa kuimarisha upatikanaji wa huduma za Ugani mfano utoaji chanjo (chambavu, Kideri Homa ya Mapafu ya Ng’ombe na Kichaa cha Mbwa) kwa wastani kutoka asilimia 50 mwaka 2019 hadi kufikia asilimia 79 mwaka 2022.

4.2.1.4  Hali ya Chanjo ya mifugo 

Katika kipindi cha miaka mitatu mfulilizo, Halmashauri imefanya zoezi la chanjo ya mifugo yaliyoripotiwa na kupatiwa kinga kwa kipindi hiki ni kama inavyoonekana kwenye jedwali hapa chini-

       Chanjo ya mifugo kwa kipindi cha Januari 2019 hadi Juni 2022

AINA		MWAKA
Mifugo	Ugonjwa	2019/2020	2020/2021	2021/2022
Kuku	Mdondo	21,687	76,416	79,672
Mbwa	Kichaa cha Mbwa	231	1,675	1,501
Ng’ombe	Chambavu	4,798	4,819	3,028
Ng’ombe	Homa ya mapafu	769	817	953
Ngombe	Ugonjwa wa kutupa mimba	0	0	95

       Chanzo: Idara ya Mifugo na Uvuvi.

4.2.1.5  Uvishaji wa hereni za kielektroniki

Halmashauri imekamilisha maandalizi ya utekelezaji wa zoezi hili na tayari mzabuni ameshapatikana na kufunga naye mkataba. Zoezi hili linategemewa kukamilika kabla ya mwezi Septemba 2022.

 

4.2.2 Uvuvi

Halmashauri ya Wilaya ina jumla ya mabwawa ya kuchimbwa ya samaki “fish pond” 55.

Mwaka	2019/2020	2020/2021	2021/2022
Idadi ya mabwawa	39	48	55

Chanzo: Idara ya Mifugo na Uvuvi.

 

Hata hivyo jitihada zinafanywa na Halmashauri ya Wilaya kupata wahisani, kuhamasisha wanavikundi na wafugaji binafsi ili kupata vifaranga vya kupanda kwenye mabwawa hayo ambayo bado hayajapandwa.

Na.	Kata	Idadi ya Mabwawa
1.	Mugunzu	10
2.	Katanga	5
3.	Kiziguzigu	4
4.	Gwarama	17
5.	Nyabibuye	6
6.	Kasanda	7
7	Rugenge	4
8	Kanyonza	2
Jumla		55

                                 Chanzo: Idara ya Mifugo na Uvuvi.

4.3 Sekta ya Maliasili (Misitu)

Halmashauri ya Wilaya ina misitu ya asili iliyohifadhiwa na vijiji yenye jumla ya hekta 9,598.43 kati ya hiyo misitu ya hifadhi kwa ajili ya ufugaji nyuki ina jumla ya hekta 3,142.30 na matumizi mengine hekta 6,456.13 Misitu hii ya jamii ni ya aina ya Miyombo yenye mchanganyiko wa aina mbalimbali ambazo ni Mrugwe, Mtundu, Myenzi, Mrama, Mkoyoyo, Mbanga na Mkurungu.

4.3.1 Sekta ya Ufugaji Nyuki

Jumla ya vikundi 40 vimeungana kuunda Ushirika wa ufugaji nyuki Buyungu (Buyungu Beekeepers Co-operative Society). Wakala wa huduma ya misitu [TFS], Jeshi la Kujenga Taifa kambi ya Kanembwa na Ofisi ya Mkuu wa Wilaya kwa sasa kuna jumla ya mizinga ya kisasa 2511 na mizinga 13,690 ya asili (Mianzi) na magogo. Uhamasishaji unaendelea kwa ajili ya utengenezaji wa mizinga ya kisasa.  Katika kipindi cha mwaka 2019/2020 na 2021/2022 jumla ya kilo 33,750 za asali zilivunwa.

4.4. Ardhi.

4.4.1 Hali ya Upimaji wa Viwanja.

Katika kipindi cha miaka mitatu mfululizo jumla ya viwanja 503 vilikuwa vimekamilika hatua zote za upimaji kama ifuatavyo;

Mwaka	Idadi
2019/2020	123
2020/2021	174
2021/2022	206
2022/2023	7
JUMLA	503

                         Chanzo: Idara ya Ardhi

4.4.2 Umilikishwaji na Uandaaji wa Hati Katika Mji wa Kakonko.

Kwa kipindi cha miaka mitatu mfululizo jumla ya hati 624 za kimila na 98 za kisheria zimetolewa kwa wanachi kama ifuatavyo;

Mwaka	Hati zisizo za kimila	Hati za Kimila
2019/2020	18	370
2020/2021	34	104
2021/2022	46	150
2022/2023	17	13
JUMLA	115	637

 

Ardhi.

Katika kipindi cha miaka mitatu mfululizo, Wilaya imefankiwa kukusanya kodi ya ardhi kama inavyo onesha kwenye jedwali hapa chini.

Mwaka	Makadirio TZS	Makusanyo TZS	Makusanyo %	Isiyokusanywa TZS
2019/2020	35,000,000.00	33,985,602.00	97	1,014,398.00
2020/2021	93,000,000.00	19,668,212.00	20.93	73,331,788.00
2021/2022	40,000,000.00	23,272,716.00	58.18	16,727,284.00
JUMLA	168,000,000.00	76,926,530.00		91,073,470.00

Chanzo: Kitengo cha Ardhi

4.4.4  Migogoro ya Ardhi

Halmashauri imeendelea kutatua migogoro ya ardhi kila inapojitokeza ili kuhakikisha kwamba hakuna mgogoro mkubwa unaojitokeza wa kuhatarisha amani. Hata hivyo Halmashauri inaendelea na juhudi za kuandaa mipango ya matumizi bora ya ardhi ya vijiji ili kuzuia kutokea kwa migogoro ya ardhi.

Idadi ya migogoro ya Vijiji

Mwaka	Idadi ya migogoro	Maelezo
2019/2020	0	Hakuna
2020/2021	1	Eneo la malisho na makazi – Mgogoro ulitatuliwa
2021/2022	0	Hakuna

 

 4.4.5 Mpango wa Matumizi Bora ya Ardhi

Halmashauri kwa ufadhili wa shirika la ENABEL imeandaa mpango wa matumizi bora ya ardhi katika vijiji saba (7) ambavyo ni Kazilamihunda, Juhudi, Kabare, Gwarama, Rumashi, Churazo na Nyabibuye. Mpango huu umefanyika kwa ngazi zote za Vijiji, Kata na Wilaya na kupitishwa na Kamishina wa ardhi.

5.0 Sekta ya Afya

Halmashauri ya Wilaya ya Kakonko ina vituo 28 vya kutolea huduma za afya, kama inavyoonesha hapa chini

MMILIKI	ZAHANATI	VITUO VYA AFYA	JUMLA
Serikali - Halmashauri	19	4	23
Serikali - JWTZ	1		1
Binafsi	3		3
JUMLA	24	4	28

Chanzo: Idara ya Afya

 

5.1 Mapambano dhidi ya maambukizi ya Virusi vinavyosababisha UKIMWI (VVU).

Hali ya mapambano dhidi ya maambukizi ya Virusi vinavyosababisha UKIMWI (VVU) ni kama inavyo onekana katika jedwali hapa chini;.

MWAKA	2020/2021	2021/2022	ONGEZEKO
Watu wanaoishi na VVU (HIV positivity rate)	2.5%	2.7%	2%
Vituo vya kutolea huduma ya UKIMWI (refilling center)	13	14	1
Vituo vya matunzo na tiba (care and treatment center)	4	4	0
Kituo cha matunzo na tiba -TRC kambi ya wakimbizi Mtendeli	1	1	0

        Chanzo: Idara ya Afya

5.2 Uthibiti wa ugonjwa wa Malaria.

Kiwango cha maambukizi ya malaria baina ya wagonjwa wanaofika vituo vya afya ni  Kama inavyoonesha hapo chini:

 

 

 

          Kiwango cha Maambukizi ya Malaria

Mwaka	Kiwango cha maambukizi ya malaria kwa wagonjwa wanoafika katika vituo vya kutolea huduma za Afya.
2019/2020	19.1%
2020/2021	28%
2021/2022	33%

         Chanzo: Idara ya Afya

5.3 Huduma za afya ya uzazi na mtoto 

Huduma ya mama na mtoto inatolewa katika vituo 24 vya kutolea huduma za afya. Kwa kipindi cha miaka mitatu vifo vya akina mama vimepungua na hili ni juhudi za serikali kwa kushirikiana na wadau mbalimbali kama UMATI, AMREF, Marie Stoppes na THPS kupambana kuhakikisha Halmashauri inamaliza vifo vyote vya akina mama wajawazito kama ifuatavyo;

          Huduma za afya ya uzazi na mtoto

Mwaka	Idadi ya vifo vya akina mama
2019/2020	3
2020/2021	7
2021/2022	3

         Chanzo: Idara ya Afya

CHF iliyoboreshwa.

Halmashauri ina wanachama 18,306 wa CHF iliyoboreshwa ambayo ni sawa na 11.4%. Kuna baadhi ya changamoto zinapunguza kasi ya uandikishaji wa CHF changamoto kama kutokulipwa kwa wakati madai ya vituo na zahanati, bei za vipimo, dawa na baadhi ya huduma zingine kutokuwekwa wazi, pia mfumo wa madai kutolipa fomu zote za madai  kama madai yalivyo.

5.4 Hali ya Upatikanaji wa Dawa na Vifaa Tiba 

Hali ya upatikanaji wa dawa muhimu ni 87%. Pamoja na upatikanaji huo, maombi ya dawa yanapowasilishwa huletwa dawa baadhi tu na wakati mwingine sio kwa kiwango kilichoagizwa.

5.5 Matibabu ya wazee 

Jumla ya wazee 10,966 wametambuliwa katika kata zote 13 za Wilaya. Pia kuna jumla ya mabaraza ya wazee 58 katika kata zote 13. Halmashauri ya Wilaya katika kipindi cha miaka mitatu mfululizo imetoa huduma za afya kwa wazee bure kulingana na sera na miongozo ya serikali kama inavyo onekana hapa chini.

Wazee waliotambuliwa

Mwaka	Me	Ke	Jumla
2019/2020	3,313	2,304	5,617
2020/2021	2,143	2,006	4,149
2021/2022	577	623	1,200
Jumla	6,033	4,933	10,966

Chanzo: Idara ya Afya

5.6  Uboreshaji wa miundombinu katika vituo vya kutolea huduma za Afya.

a) Ujenzi wa Miundombinu ya Afya

Ujenzi wa Hospitali majengo 8, Nyumba ya Watumishi na Vituo vya afya

Katika kipindi cha 2019/2020 hadi 2021/2022 Halmashauri ya Wilaya ya Kakonko imefanikiwa kujenga hospitali za Wilaya majengo 7, EMD, Nyumba ya watumishi na vituo vya Afya 2 kama ifuatavyo;.

Ujenzi wa Hospitali majengo 8 na Nyumba ya Watumishi

Huduma	Utekelezaji wa ujenzi ulikofikia	Jumla Sh.
Ujenzi wa Hospitali ya wilaya majengo 7	98%	2,690,000,000.00
Vifaa Tiba Hospitali ya Wilaya	100%	500,000,000.00
Hospitali ya Wilaya-EMD	85%	300,000,000.00
Hospitali ya Wilaya- Nyumba ya Watumishi	90%	90,000,000.00
Ujenzi wa kituo cha Afya Nyakiyobe	70%	500,000,000.00
Ujenzi wa kituo cha Afya Mugunzu	55%	500,000,000.00
Jumla		4,580,000,000.00

Chanzo: Idara ya Afya

(b) Ujenzi wa zahanati

Katika kipindi cha miaka mitatu (3) ya 2019/2020 hadi 2021/2022 Halmashauri imejenga zahanati kama ifuatavyo;

Ujenzi na ukarabati wa zahanati

Huduma	Utekelezaji wa ujenzi ulikofikia	Jumla Sh.
Ujenzi wa jengo la mama na mtoto - Kinonko	100%	50,000,000.00
Ujenzi wa jengo la mama na mtoto - Bukirilo	100%	50,000,000.00
Ukarabati wa jengo la OPD zahanati ya Kiduduye	100%	50,000,000.00
Ukarabati wa jengo la OPD zahanati ya Rumashi	90%	50,000,000.00
Ukamilishaji wa zahanati ya Luhuru	45%	50,000,000.00
Ukamilishaji wa zahanati ya Rusenga	38%	50,000,000.00
Ujenzi wa Zahanati-Kihomoka (Own Source)	95%	60,000,000.00
Ujenzi wa Zahanati-Njoomlole (Own Source)	95%	60,000,000.00
Ujenzi wodi ya baba, mama na mtoto katika zahanati ya Kasongati kwa ufadhili wa UNFPA	100%	137,916,193.00
Ujenzi wodi ya baba, mama na mtoto katika zahanati ya Muhange kwa ufadhili wa UNFPA	100%	97,025,060.00
Ujenzi wodi ya baba, mama na mtoto katika zahanati ya Gwarama - UNFPA	98%	75,000,000.00
Ujenzi wa zahanati ya Churazo - World Vision	95%	245,712,290.92
Ujenzi wa zahanati ya Ilabiro - World Vision	92%	260,793,523.00
Ujenzi wa zahanati ya Chilambo - World Vision	100%	203,054,313.00
Ujenzi wa zahanati ya Nyamtukuza - World Vision	92%	65,110,630.00
Jumla		1,504,612,009.92

Chanzo: Idara ya Afya

(c) Ujenzi wa Matundu ya vyoo

Pia katika mwaka wa fedha 2019/2020 hadi 2021/2022 Halmashauri kupitia mradi wa Program ya Maji na Usafi wa Mazingira Afya unaofadhiliwa na Benki ya Dunia

Vimejengwa vyoo na kuweka mifumo ya maji katika vituo vya kutolea huduma za afya 16. Ujenzi katika vituo vyote 16 umekamilika.

 

Huduma	Hatua ukamilishaji	Jumla Sh.
Vituo vya Afya @ 22,000,000.00 kakonko, Gwanumpu, Nyanzige, Kiduduye, Kazilamihunda, Katanga,  Muhange, Nyabibuye, Gwarama, Kasanda, Nyamtukuza na Kabingo	100%	264,000,000.00
Vituo vya Afya @ 17,408,000.00 Kasongati, Kiga na Bukirilo	100%	52,224,000.00
Kituo cha Afya Rumashi	100%	17,384,000.00
JUMLA		333,608,000.00

Chanzo: Idara ya Afya

6.0 Sekta ya Elimu

 6.1 Elimu ya Msingi

Halmashauri wa Wilaya ya Kakonko inazo jumla ya shule za Msingi 67 ambapo kati ya hizo shule za serikali ni 66 na shule ya binafsi ni 1. Shule zote hizi zinajumuisha wanafunzi wa Elimu Awali hadi darasa la VII. Shule hizi zinapatikana katika kata 13 ambazo kila moja ina Mratibu Elimu Kata isipokuwa kata ya Kakonko ambayo ina kaimu baada ya aliyekuwepo kuhama na hivyo kufanya idadi ya Waratibu Elimu Kata kuwa 12. Katika shule za Msingi za serikali tuna jumla ya walimu 522 kati yao walimu wanane (6) wapo ngazi ya Halmashauri na 516 wapo shuleni ambapo mahitaji ya walimu kwa ujumla ni 1,226 na hivyo kuna upungufu wa walimu 704. Shule hizi zina jumla ya wanafunzi 46,468 kati ya hao wavulana ni 23183 na wasichana ni 23025 kuanzia Elimu Awali hadi darasa la VII.

Hali ya uandikishaji wa wanafunzi 

Kwa mwaka wa masomo wa 2022 wanafunzi 3381 wa Elimu ya Awali waliandikishwa kati ya 7283 waliotarajiwa. Jedwali lifuatalo hapa chini linaonesha hali ya uandikishaji wa Elimu Awali mwaka 2019-2022.

Mwaka	Maoteo			Jumla Walioandikishwa			% ya Uandikishaji
	WAV	WAS	JML	WAV	WAS	JML	WAV	WAS	JML
2019/2020	3302	3294	6596	1568	1487	3055	47.49	45.14	46.32
2020/2021	2951	2986	5937	1546	1565	3111	52.39	52.41	52.4
2021/2022	3672	3611	7283	1685	1696	3381	46	47	46

Chanzo: Idara ya Elimu Msingi.

Kwa mwaka 2021 wanafunzi wa  Darasa la Kwanza 6,026 waliandikishwa na kuvuka lengo la wanafunzi 5,175. sawa na asilimia 116.4 ya uandikishaji. Jedwali lifuatalo hapa chini linaonesha hali ya uandikishaji wa Darasa la Kwanza 2021

Mwaka	Maoteo			Jumla Walioandikishwa			% ya Uandikishaji
	WAV	WAS	JML	WAV	WAS	JML	WAV	WAS	JML
2019/2020	2559	2355	4914	3135	3014	6149	122.51	127.98	125.13
2020/2021	2,601	2,574	5175	3,012	3,014	6,026	116	117	116.4
2021/2022	3090	2982	6072	3468	3315	6783	113	112	112

Chanzo: Idara ya Elimu Msingi.

Mtihani wa Taifa wa Upimaji wa Darasa la nne (SFNA 2018 - 2021).

Katika Mtihani wa Upimaji wa Darasa la Nne (SFNA) kwa miaka minne mfululizo ufaulu ulikuwa kama inavyoonekana katika jedwali lifuatalo hapa chini.

UFAULU 2019 HADI  2021
MWAKA	WATAHINIWA			SHULE	WALIOFAULU			%
	WV	WS	JML		WV	WS	JML
2019	3219	3358	6577	59	2693	2760	5438	83%
2020	3053	3185	6238	60	2480	2452	4932	79%
2021	2927	3190	6117	60	2043	2291	4334	71%

Chanzo: Idara ya Elimu Msingi.

Katika Mtihani wa Kumaliza Elimu ya Msingi (PSLE) umekuwa ukifanyika kila mwaka kulingana na ratiba ya Baraza la Mitihani. Jedwali lifuatalo linaonesha hali ya ufaulu kuanzia mwaka 2018 hadi 2021

UFAULU 2019 HADI  2021
MWAKA	WATAHINIWA			SHULE	WALIOFAULU			%
	WV	WS	JML		WV	WS	JML
2019	1300	1314	2614	59	1041	872	1913	73.2
2020	1347	1421	2768	60	1138	1014	2152	77.7
2021	1772	2053	3825	60	1442	1323	2762	72.21

Chanzo: Idara ya Elimu Msingi.

6.1.4 Fedha za Elimu bila malipo

Katika kipindi kuanzia mwaka 2019/2020 hadi 2021/2022 Halmashauri ya Wilaya ya Kakonko imepokea jumla ya shilingi 1,355,117,387 kwa ajili ya uendeshaji wa shule kwa shule za msingi 59 kati ya 66 zilizopo Wilayani kama ifuatavyo.

    Mapokezi ya Fedha za Elimu bila malipo

Na	MWAKA	KIASI KILICHOKELEWA (TZS).
2	2019/2020	399,847,406
3	2020/2021	438,743,958
4	2021/2022	516,526,023
	JUMLA	1,355,117,387

Chanzo: Idara ya Elimu Msingi. 

6.1.5 Ujenzi wa miundombinu

Halmashauri yetu ina uhaba mkubwa wa miundombinu ya shule kama vile vyumba vya madarasa, matundu ya vyoo na nyumba za walimu na samani na hasa madawati. Katika kipindi cha mwaka 2019/2020 – 2021/2022 kupitia fedha zinazotolewa na serikali pamoja na wadau wa maendeleo, Halmashauri imetekeleza miradi mbalimbali ya ujenzi wa miundombinu ambapo jumla ya vyumba 55 vya madarasa vimejengwa, matundu ya vyoo 367 yamejengwa, vyumba vya madarasa 24 vimekarabatiwa na madawati 1375 yametengenezwa.

Ujenzi wa miundombinu

Katika kipindi cha mwaka 2019/2020 – 2021/2022 kupitia fedha zinazotolewa na serikali pamoja na wadau wa maendeleo, Halmashauri imetekeleza miradi mbalimbali ya ujenzi wa miundombinu kama ifuatavyo;-

   Ujenzi wa miundombinu

Na	MWAKA	Ujenzi Vyumba vya Madarasa	Ukarabati Vyumba vya Madarasa	matundu ya vyoo	Kutengeneza madawati
1	2019/2020	13	8	85	325
2	2020/2021	19	6	126	475
3	2021/2022	23	10	156	575
JUMLA		55	24	367	1375

    Chanzo: Idara ya Elimu Msingi. 

Jedwali lifuatalo lianaonesha hali ya Miundombinu na samani katika shule za msingi kwa ujumla;-

AINA YA MIUNDOMBINU	MAHITAJI	ILIYOPO	UPUNGUFU
OFISI YA WALIMU	170	98	72
MADARASA	1205	580	625
NYUMBA ZA WALIMU	1157	209	948
VYOO	1996	858	1138
MADAWATI	15247	12184	3063

           Chanzo: Idara ya Elimu Msingi. 

6.2.0 Elimu ya Sekondari.  

Halmashauri ina jumla ya shule 19 za sekondari, kati ya hizo 15 ni za Serikali na 4 zisizo za Serikali zenye jumla ya wanafunzi 7,060 kati ya hao wavulana ni 3,817 na wasichana 3,243. Halmashauri ina shule moja ya kidato cha kwanza hadi cha sita ambayo ni Kakonko sekondari. Halmashauri ina jumla ya walimu 159 kati ya 220 wanaohitajika hivyo kuwa na upungufu wa walimu 61 kwa shule za serikali. Kati ya walimu waliopo wanaofundisha masomo ya sayansi na hisabati ni 60 na Sanaa ni 99 na wataalam wa maabara 4.

6.2.1 Hali ya Uandikishaji

Halmashauri inatekeleza sera ya elimu bila malipo kwa upande wa sekondari kwa kuhakikisha kila mtoto mwenye sifa anadahiliwa kidato cha kwanza. Kwa mwaka 2021 Halmashauri imedahili wanafunzi 1,941 kati ya 2,134 waliolengwa sawa na asilimia 91.

Uandikishaji

Mwaka	Maoteo	Walioandikishwa	Uandikishaji %
2019/2020	1975	1731	87.6
2020/2021	1834	1670	91.05
2021/2022	2,134	1,941	91

         Chanzo: Elimu Sekondari

 

6.2.2 Hali ya ufaulu 

Hali ya ufaulu kwa wanafunzi wa kidato cha pili imeendelea kuimarika kutoka 90 kwa mwaka 2019 hadi 92% mwaka 2022. Kwa upande wa kidato cha nne ufaulu umepanda kutoka 83% hadi 86. Aidha ufaulu kwa kidato cha sita umeongezeka kutoka 99% mwaka 2021 hadi 100% mwaka 2022. Kama jedwali lilivyobainisha

MWAKA	KIDATO	WALIOFANYA			WASIOFANYA			MADARAJA YA UFAULU						% YA UFAULU
		WV	WS	JML	WV	WS	JML	I	II	III	IV	0	JML
2019/20	II	814	819	1633	65	38	100	146	137	225	969	156	1629	92
	IV	562	526	1088	03	10	13	68	169	179	521	152	1088	86
	VI	162	96	258	0	1	1	44	120	90	2	2	258	99
2020/21	II	814	819	1633	65	38	103	146	137	225	965	156	1633	90.2
	IV	562	526	1088	3	10	13	68	169	179	521	151	1088	86
	VI	2	31	33	0	0	0	10	21	2	0	0	33	100
2021/22	II	784	717	1501	49	27	76	141	164	201	842	157	1501	90
	IV	646	571	1217	7	7	14	48	194	202	636	137	1217	88.7
	VI	142	72	214	0	0	0	34	116	63	1	0	214	100

Chanzo: Idara ya Elimu Sekondari.

 

6.2.3 Hali ya miundombinu katika shule za sekondari

Hali ya miundombinu ya kujifunzia na kufundishia katika shule za sekondari ni kama ifuatavyo:

AINA YA MIUNDOMBINU	MAHITAJI	ILIYOPO	UPUNGUFU	% YA UPUNGUFU
MAABARA	36	7	19	52.78
MADARASA	156	142	14	8.97
NYUMBA ZA WALIMU	159	50	109	68.55
VYOO	282	161	121	42.91
MAJENGO YA UTAWALA	12	8	4	33.33
HOSTELI	75	23	27	36.00
MEZA	6252	5913	339	5.42
VITI	6252	5984	268	4.29

Chanzo : Idara ya Elimu Sekondari. 

 

6.2.4 Mapokezi ya fedha za elimu bila malipo kwa sekondari.

Katika kipindi kuanzia mwaka 2019/2020 hadi mwezi Juni 2022 Halmashauri ya Wilaya ya Kakonko imepokea jumla ya shilingi 1,325,216,766 za Elimu Bila Malipo kwa shule kwa shule zote 12 za sekondari kama ifuatavyo:

    Mapokezi ya Fedha za Elimu bila malipo

Na	MWAKA	KIASI KILICHOPOKELEWA (Shilingi).
1	2019/2020	444,052,391
2	2020/2021	404,331,042
3	2021/2022	476,833,333
	JUMLA	1,325,216,766

Chanzo: Idara ya Elimu Sekondari. 

7.0 Uwezeshaji Wananchi kiuchumi

7.1. Sekta ya Maendeleo ya Jamii

7.2 Uanzishaji wa vikundi vya Kiuchumi 

Vikundi vya uzalishaji mali na kijamii 359 vimeanzishwa katika kipindi cha kuanzia 2019/2020 na kufanya Halmashauri kuwa na jumla ya vikundi 707 vyenye wanachama 17,675. Kati ya vikundi hivyo, vikundi vya wanawake ni 156, vikundi vya vijana ni 76 vikundi vya watu wenye ulemavu ni 15 na vikundi vya mchanganyiko wa rika na jinsi zote ni 376. Katika kipindi 2020/2021 idara imetoa mafunzo ya kuweka na kukopa kwa vikundi 27 vyenye jumla ya wanachama 214 ambapo kati yao wanaume walikuwa 97 na wanawake walilkua 117 mafunzo.

7.3 Utoaji wa Mikopo inayotokana na tengo la 10% ya Mapato ya ndani

Kwa kipindi cha miaka mitatu 2019/2020 – 2021/2022 jumla ya vikundi 57 vya wanawake, Vijana na watu wenye ulemavu viliwezeshwa jumla ya shilingi 368,674,770.00 kama ifuatavyo:

Ukopeshaji kwa vikundi

Mwaka	Idadi ya Vikundi	Kiasi TZS
2019/2020	13	87,950,000.00
2020/2021	15	87,484,000.00
2021/2022	29	193,240,770.00
Jumla	57	368,674,770.00

Chanzo: Idara ya Maendeleo ya Jamii 

7.4 Kiasi cha fedha kilichopokelewa TASAF III Awamu ya pili

Katika kipindi cha mwaka wa fedha 2019/2020 hadi 2021/2022 jumla ya shilingi 4,025,419,860.00 zilipokelewa ikiwa ni fedha kwa ajili ya Walengwa wa Mpango wa kunusuru kaya masikini. Jedwali lifuatalo linaonesha mapokezi kila mwaka.

Mwaka	Mapokezi
2019/2020	259,360,000.00
2020/2021	1,493,459,000.00
2021/2022	2,272,600,860.00
JUMLA	4,025,419,860.00

                 Chanzo: Ofisi ya TASAF Wilaya.